«الاستقصاء فرقة» یعنی جستجو بیش از حد، یک کسی خیلی موشکافی کند نسبت به اموری که آثاری بالنسبه به آخرت او ندارد، این موجب جدایی می‌شود، موشکافی کند نسبت به کار مردم، نسبت به افعالی که مردم دارند این نتیجه‌ای به جزء جدایی از مردم ندارد.
«الانتقاد عداوة» انتقاد کردن هم که دشمنی می‌آورد، تارة طرف انتقادپذیر است خودش را ما فوق انتقاد نمی‌بیند، می‌گوید ما هم بالاخره انسان هستیم و اشتباه می‌کنیم، این انتقاد به قول امروزی‌ها می‌شود انتقاد کارساز ولیکن یک مرتبه طرف شما کسی است که در حدی است، در جایگاهی است که انتقاد نمی‌پذیرد، از او اگر انتقاد کنید این انتقاد نتیجه آن می‌شود دشمنی، چنین انتقادی اثر نمی‌کند به جزء این که دشمنی را بین تو و بین آن کسی که انتقاد کردی زیاد می‌کند.
«قلة الصبر فضيحة» قلت صبر هم موجب رسوایی و سقوط از جایگاه اجتماعی و… می‌شود. این هم یک واقعیتی است. صبر فقط صبر در مصیبت که نیست صبر یک مفهوم عام دارد، در هر مسأله‌ای که برای انسان پیش می‌آید یک جنبه اساسی آن صبر در مقابل آن مسأله است. کسی به شما حرفی می‌زند توهینی می‌کند، صبر می‌خواهد.
کسی از شما انتقادی می‌کند صبر می‌خواهد، آدم اگر صبر کند تأمل می‌کند می‌بیند اگر اشکال او وارد است خود را درست می‌کند اگر اشکال او وارد نیست می‌گوید اشتباه کرده لابد. اما اگر در مقابل انتقاد شما صبر نداشته باشید فوری جبهه بگیرید، نتیجه معکوس دارد.
در مقابل تنگ‌دستی، بالاخره زندگی عزیز من همیشه یک‌نواخت نمی‌چرخد، این یک چیز طبیعی است. «دار بالبلاء محفوفة و بالغدر معروفة لا تدوم أحوالها و لا يسلم نزالها»؛[1] احوال دنیا ادامه ندارد، این طور نیست که یک‌نواخت باشد در تنگ‌دستی شخص صبور باشد نه این که به مجرد این که تنگ‌دست شد همه چیز را از دست بدهد و امید خود را از دست بدهد و زندگی خود را به هم بریزد. خیر، تنگ‌دستی برای همه می‌آید. فکر کن اصلا از اول نداشته.
در ثروت هم صبر داشته باشد، حالا اگر ثروتمند شد باز صبر پیشه کند که چطور از ثروت خود استفاده کند. شخص مریض می‌شود صبر کند. صبر یک مفهوم بسیار عامی دارد نسبت به همه چیز.
در مباحثه صبور باشد. در مباحثه دیدید بعضی هنوز طرف دهانش را باز نکرده حرف بزند [می‌گویند] چه می‌گویی؟ در مباحثه صبور باشد.
علی ای حال واقعا کلمات اهل بیت علیهم السلام خیلی عجیب است؛ شما حساب کنید اگر استاد در مقابل شاگرد خود صبور باشد، واقعا یک مشکلی دارد این شاگرد، مشکل او باید حل بشود، اگر صبر به خرج ندهد آن مشکل برای شاگرد می‌ماند و ای چه بسا دیگر ملاحظه کند و نپرسد و برای او عقده شود، عقده علمی می‌شود.
صبر والدین در مقابل فرزندان، هست، صبر فرزندان در مقابل والدین، صبر رئیس یک بخش در مقابل کارمندهای خود، صبر کارفرما در مقابل کارگرهای خود. الان در کارخانه‌ها اگر کارفرما نسبت به کارگرهای خود صبور باشد چقدر اثر می‌کند، همین طور بروید بالا تا برسد به صبر رئیس مملکت نسبت به افراد مملکت.
علی ای حال واقعا کلمات اهل بیت علیهم السلام خیلی عجیب است در عین کوتاهی این همه معنا! «الاستقصاء فرقة» موشکافی و به نهایت رفتن امور بندگان خدا این موجب جدایی می‌شود «الانتقاد عداوة قلة الصبر فضيحة».
ان‌شاءالله امیدوار هستیم به باطن خود اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام مورد عمل به دستورات آن‌ها قرار بگیریم. واقع مطلب این دستورات دستوراتی است که بدون کمک خود اهل بیت علیهم السلام آدم نمی‌تواند به نحو أحسن آن‌ها را انجام دهد. بالاخره انسان است «خلق الإنسان ضعيفا»[2] ضعیف هستیم مشکلات ما هم روز به روز زیاد می‌شود تحمل انسان هم بالاخره اندازه دارد لذا واقع مطلب این است که باید پناه برد به خدا و از ولی عصر صلوات الله علیه کمک خواست که عنایت بفرماید به ایتام آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم.
[1]) نهج البلاغة (للصبحي صالح) ص348
[2]) النساء 28