واقعا عجیب است «إرحموا» رحم کنید یکی عزیزی را که ذل. واقع مطلب خیلی سخت است کسی عزت داشته باشد و بعد از عزت ذلیل بشود. البته دنیا همین است. «دار بالبلاء محفوفة و بالغدر معروفه لا تدوم أحوالها و لا يسلم نزالها أحوال مختلفة». ای چه بسا عزیزانی که ذلیل شدند و این بسیار مسئله مهمی است. شما اگر دقت کرده باشید در قضیه عاشورا هیچ مصیبتی سخت‌تر بر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام نبوده مثل قضیه شام. در قضیه شام همین قسم بوده عزیز ذل، البته مقصود دنیا است عزت آن‌ها عزت خدادادی است عزت دنیایی که نیست. حتی در همان دنیایش هم اگر کسی چشم … و می‌دید باز آن‌ها عزیز بودند اما به حسب فهم ناس که فهمی ندارند و درایتی ندارند این است که خیلی این مسئله، مسئله مهمی است و باید دقت داشت در بین ما وقتی مثلا در خانواده کسی عزیزی است ذلیل می‌شود یا در جامعه این‌ها را باید خیلی دقت داشت عالمی بوده مدت‌ها درس گفته، خدمت کرده اما در اثر عارضه‌ای خانه نشین شده عزیزی بوده با این همه درس و شاگرد و این‌ها الان ذلت پیدا کرده این‌ها را خیلی باید در نظر داشت و اگر به این دستورات عمل نشود آدم خودش هم مشکل پیدا می‌کند.
دوم «غنيا افتقر».
بالاخره وقتی انسان غنی است سبک و سیاق زندگی او متفاوت است و وقتی انسان فقیر می‌شود بسیار اذیت می‌شود و بسیار دارای مشکل می‌شود کسی که حالا با فقر زندگی کرده و بزرگ شده خیلی برای او فرق نمی‌کند که نان و پنیر باشد یا نان و ماست باشد اما آن کسی که غنی بوده و دفعةً فقیر بشود خیلی مشکل است. این هم مورد رحمت و ترحم است.
از همه مهمتر «عالما ضاع في زمان جهال».
عالمی که ضایع بشود در زمان جهال قدرش را ندانند و واقعا مصیبتی است چون عالم خاصیتش این است که نشر علم بکند بسط علم بکند علم را نشر بدهد از آنچه که اندوخته به مردم آموزش بدهد حالا این در یک محیطی باشد که آن محیط جهال باشند جهالی که دنبال علم هم نیستند تارة متعلم هستند دنبال علم هستند… واقعا خیلی سخت بر این عالم می‌گذرد عالمی که در بین جهال بخواهد زندگی کند اصلا حرف او را نمی‌فهند اصلا او در یک وادی دیگری فکر می‌کند جامعه اش در یک وادی دیگری فکر می‌کنند و این‌ها است که سبب شده برای این که بعضی از بزرگان و علما اصلا در طول تاریخ از جامعه عزلت گزیدند اصلا جامعه حرف او را نمی‌فهمد چه کار بکند وقتی که… جامعه هم وقتی خالی از عالم بشود دیگر مشخص است که در چه نهایتی سیر خواهد کرد.
علی ای حال قدر علم را باید دانست حالا علم دینی جای خود را دارد بقیه علوم هم همین طور است. شما اگر قدر یک معلم دبیرستان را ندانید آن دیگر درست نمی‌تواند درس بدهد دیگر آن انگیزه را ندارد که بخواهد درست تعلیم بکند بی انگیزه می‌شود و لذا سطح آموزش می‌آید پایین؛ همین طور شما بگیرید دبیرستان دانشگاه… خیلی قضیه تقدیر از عالم مهم است خیلی! این قدری که در روایات هست تقدیر از عالم بشود و آن که علم دارد حالا ما که با شما هم مباحثه هستیم لکن حقوقی که استاد بر شاگرد دارد و حقوقی که شاگرد بر استاد دارد خیلی مؤثر است خیلی!
علی ای حال امیدواریم که ان‌شاء‌الله مورد عمل به این دستورات قرار بگیریم. «إرحموا عزيزا ذل‏ و غنيا إفتقر و عالما ضاع في زمان جهال».
شما یک عالم را در نظر بگیرید همین طور… تا برسید به ائمه علیهم السلام. بزرگترین مشکل برای امیر المؤمنین علیه السلام این بوده که در بین یک عده جهال بوده و هکذا ائمه اطهار علیهم السلام.
۱۴۰۲.۷.۵