بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین طائفه اولی از روایات را خواندیم؛ ما الان درصدد این هستیم که اثبات کنیم تذکیه اسم سبب است همان طور که مرحوم نائینی فرمود نه این […]

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین مرحوم نائینی اگر به خاطرتان باشد نظرشان این شد که تذکیه اسم برای سبب است.[۱] مرحوم اصفهانی قدس سره بر مرحوم نائینی اشکال کردند و استدلال

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث در فرمایشات مرحوم اصفهانی قدس سره بود. حاشیه بعدی که مرحوم اصفهانی وارد می‌شوند مشتمل بر مطالب مهمی است، فهرست بعضی از آن‌ها را که

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین از روایت عنوان بصری رسیدیم به این فقره: «قلت یا أبا عبد الله ما حقیقه العبودیه ـ قال ثلاثه أشیاء أن لا یرى العبد لنفسه فیما

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته گفتیم که اگر تذکیه و آنچه که مقابل تذکیه هست تقابل‌شان، تقابل ایجاب و سلب باشد این عدمی که به نحو سلب مقابل

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته گفتیم که اگر تقابل بین مذکی و مقابل مذکی تقابل ایجاب و سلب باشد استصحاب عدم تذکیه جاری است. چون در حال حیات

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در درس گذشته انواع تقابل را شناختیم؛ تقابل تضاد، عدم و ملکه، سلب و ایجاب و متضائفان. حکم اصل عدم تذکیه بسته به نوع تقابل مرحوم

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به فرمایش مرحوم عراقی قدس سره که فرمود استصحاب عدم قابلیت جاری نیست. یک اشکال در درس گذشته بیان کردیم. اشکال ۲. اشکال به فقدان

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بیان فرمایش مرحوم اصفهانی مرحوم اصفهانی قدس سره می‌فرماید بحث در دو مقام است: یک بحث در صحت و فساد اجاره و عتق است و یک

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین فرمایش مرحوم آقای خوئی را در جلسه گذشته بیان کردیم. مرحوم شهید هم در مسالک گفتیم که ان‌شاءالله مراجعه کنید و مرحوم صاحب حدائق را، دیگر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث به این جا منتهی شد که اگر این عبدی که اجاره داده شده به مدتی مثلا دو سال و قبل از انقضاء مدت اجاره از

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در صورتی بود که شخصی عبد یا أمه خود را اجاره دهد برای مدتی مثلا دو سال، قبل از انقضاء مدت آن عبد را آزادش

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین تتمه اجاره اموال صبی در مسئله چهارم نسبت به مسئله چهارم[۱] که ولی اجاره دهد ملک طفل را به مدت زائد بر زمان بلوغ مرحوم آقای

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث در این بود که شخص ولی، املاک مولی علیه و طفل را می‌تواند اجاره بدهد حتی نسبت به مازاد از زمان بلوغ خودش، بلوغ طفل

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به اجاره ولی بالنسبه به صبی گفتیم بحث در دو مقام است: یکی اجاره اموال او و یکی اجاره خود او. بحث در اجاره اموال

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین (سؤال: این که شخصی اجیر شود و منفعت آن به نحو شخصی باشد یا به نحو نوعی، این را متوجه نشدیم) ‌ما زید را اجیر می‌کنیم

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به بحث دیروز که در عبارت تقریر مرحوم آقای خوئی هست تعبیر به بطلان و انفساخ هر دو با هم شده تذکر دادند که در

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین فرمایشات مرحوم اصفهانی را بیان کردیم و تمام شد. یک تکه از عبارت ایشان مانده می‌خوانم. می‌فرماید: «و إنما تعرضت لهذا المقدار تنبیها على أن احتمال

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته معلوم شد که اجاره به موت مالک یا موت مستأجر باطل نمی‌شود. فرع ۲. بطلان اجاره وقف به موت بطن موجر حالا مواردی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته گفتیم که مرحوم اصفهانی قدس سره ـ چون آن قدری که من دیدم کسی که تفصیل داده و شرح داده [مرحوم اصفهانی است.]

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن فالإنصاف: أنّ الرجوع إلى أهل اللغه مع عدم اجتماع شروط الشهاده: إمّا فی مقامات یحصل العلم بالمستعمل فیه من مجرّد ذکر لغویّ واحد أو أزید

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و بإزاء التفصیل المذکور تفصیل آخر ضعیف، و هو: أنّ احتمال‏ إراده خلاف مقتضى اللفظ إن حصل من أماره غیر معتبره، فلا یصحّ رفع الید

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین ثمّ إنّک قد عرفت: أنّ مناط الحجّیه و الاعتبار فی دلاله الألفاظ هو الظهور العرفیّ، و هو کون الکلام بحیث یحمل عرفا على ذلک المعنى و

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و ممّا ذکرنا تعرف النظر فیما ذکره المحقّق القمّی رحمه اللّه- بعد ما ذکر من عدم حجّیه ظواهر الکتاب بالنسبه إلینا بالخصوص- بقوله: فإن قلت:

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن الثانی: دلاله مرفوعه زراره، و مقبوله ابن حنظله على ذلک: ففی الاولى: «قال زراره: قلت: جعلت فداک، یأتی عنکم الخبران أو[۱] الحدیثان المتعارضان، فبأیّهما نعمل؟

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن لکن لیعلم: أنّ معنى قبول نقل التواتر مثل الإخبار بتواتر موت زید مثلا، یتصوّر على وجهین: الأوّل: الحکم بثبوت الخبر المدّعى تواتره أعنی موت زید،

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و بالجمله: الإنصاف[۱]– بعد التأمّل و ترک المسامحه بإبراز المظنون بصوره القطع کما هو متعارف محصّلی عصرنا- أنّ اتّفاق من یمکن تحصیل فتاواهم على أمر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن فإذا لوحظ جمیع ما ذکر، و عرف الموافق و المخالف إن وجد، فلیفرض المظنون منه کالمعلوم؛ لثبوت حجّیته بالدلیل العلمیّ و لو بوسائط. ثمّ لینظر:

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن الثالثه: حصول استکشاف الحجّه المعتبره من ذلک السبب. و وجهه: أنّ السبب المنقول بعد حجّیّته، کالمحصّل فی ما یستکشف منه و الاعتماد علیه و قبوله

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن لکن من المعلوم أنّ مبناه و مبنى غیره لیس على الکشف الذی یدّعیه جهّال الصوفیّه، و لا على الوجه الأخیر الذی إن وجد فی الأحکام

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن نعم، لو کانت الفتاوى المنقوله إجمالا بلفظ «الإجماع» على تقدیر ثبوتها لنا بالوجدان، ممّا لا یکون بنفسها أو بضمیمه أمارات أخر مستلزمه عاده للقطع بقول

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و حاصل الکلام من أوّل ما ذکرنا إلى هنا: أنّ الناقل للإجماع إن احتمل فی حقّه تتبّع فتاوى من ادّعى اتّفاقهم حتّى الإمام الذی هو

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و أوضح حالا فی عدم جواز الاعتماد: ما ادّعاه الحلّی من الإجماع‏ على وجوب فطره الزوجه و لو کانت ناشزه على الزوج‏، و ردّه المحقّق

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و من الثانی‏: ما عن المفید فی فصوله، حیث إنّه سئل عن الدلیل على أنّ المطلّقه ثلاثا فی مجلس واحد یقع منها واحده؟ فقال: الدلاله

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن الثالث: أن یستفید اتّفاق الکلّ على الفتوى من اتّفاقهم على العمل بالأصل عند عدم الدلیل‏، أو بعموم دلیل عند عدم وجدان المخصّص، أو بخبر معتبر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن ثمّ اورد على ذلک: بأنّه یلزم من ذلک الرجوع إلى المجتهد؛ لأنّه و إن لم یرجع إلى الحسّ فی نفس الأحکام إلّا أنّه رجع فی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن إذا عرفت أنّ مستند خبر المخبر بالإجماع المتضمّن للإخبار من الإمام علیه السّلام لا یخلو من الامور الثلاثه المتقدّمه، و هی: السماع عن الإمام علیه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در سند روایتی بود که مورد استدلال قرار گرفته برای بطلان اجاره به موت مالک و مؤجر؛ بعضی از نکاتی را که راجع به سند

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث منتهی شد به استدلال به روایت خاصی که در مقام وارد شده که آیا مستفاد از این روایت صحت اجاره است و بقاء اجاره بعد

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین تا این جا پنج مطلب از مرحوم عراقی ذکر کردیم. مطلب ۶. حقیقت تذکیه مطلب ششم راجع به حقیقت تذکیه است که حقیقت تذکیه چیست. نظر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در فرمایشات مرحوم عراقی بود. مرحوم عراقی [فرمود] بنا بر احتمال دوم ـ که تذکیه عبارت باشد از افعال خمسه و قابلیت حیوان للتذکیه خارج

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به فرمایشات مرحوم نائینی مقدماتی که برای فهم نظریات ایشان لازم بود بیان کردیم، فرمایشات ایشان را هم بیان کردیم. خلاصه نظر ایشان در باب

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در فرمایشات مرحوم نائینی قدس سره بود. مقدماتی را ذکر کردیم. امر ۲. اقوال در ماهیت تذکیه مطلب منتهی شد به امر دوم که در

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین همان روایت عنوان بصری را بنا بود بخوانیم. روایت عنوان بصری یک شرح دارد، یک ترجمه دارد ما ترجمه را می‌گوییم شرح آن یک فرصت علی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین فدعوى مشارکته للسیّد قدّس سرّه فی استکشاف قول الإمام علیه السّلام من تتبّع أقوال الامّه و اختصاصه بطریق آخر مبنیّ على قاعده «وجوب‏ اللطف»، غیر ثابته

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین فدعوى مشارکته للسیّد قدّس سرّه فی استکشاف قول الإمام علیه السّلام من تتبّع أقوال الامّه و اختصاصه بطریق آخر مبنیّ على قاعده «وجوب‏ اللطف»، غیر ثابته

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین إذا عرفت ما ذکرنا، فنقول: إنّ الحاکی للاتّفاق قد ینقل الإجماع بقول مطلق، أو مضافا إلى المسلمین، أو الشیعه، أو أهل الحقّ، أو غیر ذلک ممّا

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین و على أیّ تقدیر: فظاهر إطلاقهم إراده دخول قول الإمام علیه السّلام فی أقوال المجمعین بحیث یکون دلالته علیه بالتضمّن، فیکون الإخبار عن الإجماع إخبارا عن

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین الأمر الثانی: أنّ الإجماع فی مصطلح الخاصّه، بل العامّه- الذین هم الأصل له و هو الأصل لهم- هو : اتّفاق جمیع العلماء فی عصر؛ کما ینادی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن فإن قلت: إنّ مجرّد دلاله الآیه على ما ذکر لا یوجب قبول‏ الخبر؛ لبقاء احتمال خطأ العادل فیما أخبر و إن لم یتعمّد الکذب، فیجب

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و من جمله الظنون الخارجه عن الأصل: الإجماع المنقول بخبر الواحد، عند کثیر ممّن یقول باعتبار الخبر بالخصوص‏؛ نظرا إلى أنّه من أفراده، فیشمله أدلّته.

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و دعوى: کون ذلک منهم للبناء على کون الأخبار الصادره عنهم علیهم السّلام من قبیل تألیف المصنّفین، واضحه الفساد. مع أنّها لو صحّت لجرت فی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین و دعوى: أنّ الغالب اتّصال القرائن، فاحتمال اعتماد المتکلّم على القرینه المنفصله مرجوح لندرته. مردوده: بأنّ من المشاهد المحسوس تطرّق التقیید و التخصیص إلى أکثر العمومات

  بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن ج۱ ص ۶۷ (دوجلدی) و أمّا التفصیل الآخر: فهو الذی یظهر من صاحب القوانین- فی آخر مسأله حجّیه الکتاب‏، و فی أوّل مسأله الاجتهاد

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن ج۱ ص ۱۲۵ دو جلدی و لکن فیه من الإشکال ما لا یخفى؛ لأنّ التبیّن ظاهر فی العلمیّ؛ کیف و لو کان المراد مجرّد الظنّ

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین متن و منها: ما عن غایه البادئ‏: من أنّ المفهوم یدلّ على عدم وجوب التبیّن، و هو لا یستلزم العمل؛ لجواز وجوب التوقّف‏. و کأنّ هذا

    بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین تا این جا نسبت به این که آیا اجاره به موت مؤجر یعنی مالک یا موت مستأجر باطل می‌شود یا خیر، به سه وجه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته روشن شد که به حسب مقتضای اصل عملی باید حکم کرد به بقاء اجاره و عدم بطلان یا انفساخ اجاره به موت مستأجر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین مسئله سوم رسیدیم به مسئله سوم. این مسئله مشتمل بر فروعی است یک یک فرع‌ها را باید طرح کنیم و مورد بحث قرار بگیرد و این

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام منتهی شد به قول سوم که عبارت از این بود که اگر بیع و اجاره در یک زمان محقق شود بیع صحیح است ولیکن عین

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نتیجه فرمایش مرحوم اصفهانی[۱] این شد که در این مسئله که بیع و اجاره همزمان محقق شده است هر دو درست است؛ یعنی موافق می‌شود ایشان

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته گفتیم که تقریب ورود در کلام مرحوم آخوند به دو وجه بود. وجه دوم ایشان این بود که نسبت به علم تصرف نکنیم

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین تا این جا فرمایشات مرحوم شیخ قدس سره را نسبت به شبهه حکمیه و موضوعیه تذکیه بیان کردیم و همچنین فرمایشات مرحوم آخوند قدس سره نسبت

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث منتهی شد به فرمایشی که مرحوم محقق ثانی و شهید ثانی قدس سرهما داشتند. این دو بزرگوار فرمودند نسبت به حیوانی که متولد از طاهر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین فرمایش مرحوم شیخ قدس سره در شبهه موضوعیه نسبت به لحم مردد بین حل و حرمت[۱] تمام شد و نتیجه بحث این شد که چون در

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث راجع به این بود که اگر بیع و اجاره در آن واحد محقق شود حکم چیست؟ مرحوم صاحب عروه قدس سره قائل شدند به صحت

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در جلسه گذشته استدلالی که برای نظر مرحوم صاحب عروه ذکر شده بیان کردیم. مرحوم صاحب عروه قائل شدند که اگر اجاره و بیع در یک

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین (چهارشنبه است) حالا همان حدیث عنوان بصری را یک جمله آن را… ببینید این‌ها خیلی مهم است اول جمله‌ای که حضرت برای عنوان بصری فرمودند بر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به مثال دوم که اموال بود خلاصه آنچه که تا به حال گفته شد این بود که اگر بخواهد تصرفات مالکانه در این شیء بکند

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین رسیدیم به مثال دوم که اموال بود. سؤال کردند که در بحث دیروز که ما استصحاب عدم زوجیت را جاری کردیم برای حرمت وطی، این استصحاب

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در جواب دوم نسبت به انحلال علم اجمالی حتی بر مسلک تنجیز و تعذیر گفتیم که دو مبنا در علم اجمالی هست: یک مبنا علیت علم

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به فرمایش مرحوم آخوند قدس سره در تقریب استدلال برای احتیاط به علم اجمالی دو نکته را تا به حال ذکر کردیم: نکته اول تقریب

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین تقریبی که مرحوم شیخ قدس سره برای لزوم احتیاط در شبهات حکمیه بدویه از جهت دلیل عقلی داشتند را بیان کردیم که استدلال به علم اجمالی

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین یک سؤال شده نسبت به درس قبل، فرع چهارم، این را طرح کنیم جواب بدهیم وارد مسئله دوم شویم. حسن مطالعه این است که انظار مختلف

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بازگشت به بحث در صورت دوم، فروش عین مستأجره به خود مستأجر مسئله‌ای را که بحث می‌کردیم این بود که اگر شخص مالک، عینی را که

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث منتهی شد به وجه سومی که استدلال شده برای بطلان اجاره.[۱] اگر شخص مالک بعد از آن که ملک را به زید اجاره داده به

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین خلاصه بحث تا این جا این شد که استدلال شد بر لزوم احتیاط در شبهات بدویه حکمیه به علم اجمالی که ما علم اجمالی داریم به

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث در استدلال به دلیل عقلی بود بر احتیاط در شبهات حکمیه بدویه بعد الفحص. دلیلی که ذکر فرمود مرحوم شیخ، فرمود به دو وجه استدلال

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین طائفه چهارم اخبار تثلیث طائفه چهارمی که استدلال شده برای لزوم احتیاط در شبهات بدویه اخبار تثلیث است. اخبار تثلیث اخباری است که جامع مضمونی که

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین (سؤال: …شما در اشکالی که کردید به والد معظم) ما اشکال نکردیم گفتیم نمی‌فهمیم (بالاخره شما آمدید مواردی را فرمودید که همه از باب عام من

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در نظریه مرحوم اصفهانی و اشکال والد معظم بر ایشان بود. مرحوم اصفهانی فرمود اگر مفاد حدیث رفع جعل عدم تکلیف فی الظاهر باشد حدیث

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین تا به حال ادله داله بر برائت در شبهات حکمیه بعد الفحص را ذکر کردیم، از حدیث برائت «کل شیء لک حلال»[۱] و نحو ذلک تا

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین مطلب منتهی شد به روایاتی که مرحوم شیخ ذکر می‌فرماید. نسبت به لزوم احتیاط در شبهات بدویه، روایت چهارم روایت عنوان بصری بود که گفتم روایت،

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در بیع عین مستأجره بود به خود مستأجر. استدلال شده بود بر این که به این بیع اجاره باطل می‌شود به وجوهی. وجه اول را

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به مسئله اول که بیع عین مستأجره بود به غیر مستأجر، به یک شخص اجنبی، این بحث شد معلوم شد دو نظر در مسئله هست:

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین مسئله‌ای را که بحث می‌کردیم این بود که اگر بایع و مشتری معتقد بودند بقاء مدت اجاره را و حال آن که مدت منقضی شده بود،

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین آقا این موبایل‌ها این جا گاهی وقت‌ها من جا به جا می‌کنم صاحب‌های آن‌ها راضی باشند به دستم می‌خورد، می‌گذارم جایی که دستم نخورد، بله قصه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بررسی مطلب پنجم مطلب پنجمی که مرحوم آقای حکیم داشتند عبارت ایشان را ‌می‌خوانیم چون قبلا این‌ها را کامل توضیح دادیم؛ ایشان برای این که منفعت

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در بحث گذشته جواب اول مرحوم آقای خوئی قدس سره را بیان کردیم، ملخص فرمایش ایشان این شد که به فسخ، عقد باطل می‌شود، وقتی عقد

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین ظاهرا به فرمایش مرحوم آقای حکیم رسیدیم. مسئله‌ای که بحث می‌کردیم این بود که اگر شخص خانه خود را به زید مثلا اجاره داد و بعد

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث منتهی شد به جواب حلی که والد معظم از جواب اول مرحوم آقای خوئی می‌فرمود. مرحوم آقای خوئی مطلب‌شان این بود که چون حسن احتیاط

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام منتهی شد به دو جوابی که مرحوم آقای خوئی قدس سره از استدلال به روایت أمالی دادند. روایت أمالی متن آن این طور بود: «أخوک‏

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نسبت به روایت موثقه[۱] اشکالات مرحوم شیخ را طرح کردیم و جواب‌های والد معظم مدظله را نسبت به مرحوم شیخ هم ذکر کردیم. تا این جا

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بهترین کسی که می‌تواند حضرت رسول صلی الله و آله و سلم را معرفی بکند، علی بن ابی طالب علیه السلام است و معلوم می‌شود که

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث در روایت دومی بود که استدلال شده بود برای وجوب احتیاط. خلاصه مفاد روایت این بود که سؤال می‌کند از حضرت علیه السلام که «یتوارى

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین اشکال سوم والد معظم را توضیح خواستید؛ اشکالی که مرحوم شیخ فرمود به عنوان اشکال مشترک این بود که روایت صحیحه عبد الرحمن بن الحجاج[۱] علی

خیلی سخت است! ما که هیچ کسی نیستیم نه پشمی داریم نه کلاهی، حاضر نیستیم یک جایی در مقابل یک کسی بگوییم آقا هر چه شما بگویید، امامی که دنیا یعنی ما سوی الله در دست امام مثل موم است! این را باید بفهمیم، شما موم را می‌دانید موم که چه چیزی است مثل خمیر

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در استدلال به صحیحه عبد الرحمن بود بر احتیاط. صحیحه را خواندیم و تقریب استدلال به روایت را هم ذکر کردیم. محل استشهاد در روایت

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث ما بعد از اتمام ادله برائت شروع در ادله احتیاط بود. نسبت به ادله‌ای که اقامه شده برای لزوم احتیاط در شبهات بعد الفحص… چرا

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث منتهی شد به وجه پنجم برای ثبوت خیار نسبت به مشتری در صورتی که جاهل بوده که عینی که به او فروخته شده مورد اجاره

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین کلام در این جهت بود که اگر عینی را که مورد اجاره واقع شده مالک بفروشد آیا بیع موجب بطلان اجاره هست یا خیر؟ این قسمت

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در مسئله‌ای که وارد شدیم مطلب اول را دیروز بیان کردیم و آن استدلال بر بطلان اجاره بود به سبب بیع و روشن شد که این

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین در اجاره بحث منتهی شد به احکام عقد اجاره، در احکام عقد اجاره دو مطلب اساسی طرح شد: یک مطلب لزوم عقد اجاره بود که عقد

مطلق و مقید دو صورت است:تاره مطلق و مقید متنافی هستند یکی ایجابی است و دیگری سلبی است، این جا قطعاً قانون اطلاق و تقیید جاری است، مثل أعتق رقبه، لا تعتق الرقبه الکافره.صورت دوم این است که مطلق و مقید مثبتین باشند، مثتین هم دو قسم دارد: تاره احراز داریم وحدت تکلیف را و

این نکته را هم باید توجه داشت که بحثی بود در اصول مطرح است و در فقه هم مطرح است و مواردی هم این بحث دارد که اگر شارع مقدس امری را تجویز فرمودند که آن امر ملازم با امر آخری بود به نحو عادت، به طوری که انفکاکش عادۀً محقق نمی شود إلا قلّ

جمع دلالی بین دو روایت از دو طریق است:یکی از طریق جمع عرفی مثل تخصیص، تقیید، حکومت، ورود، توفیق عرفی که مرحوم آخوند اضافه کرده است در کفایه و در بحث تعادل و تراجیح روی آن تأکید کرده است.یک راه دیگر وجود شاهدِ بر جمع است از طرفِ خودِ شارع مقدس.۱۳۹۷.۲.۱۷

    این که در روایت دارد «لَأن یَهدِی الله بِکَ رَجُلاً واحِدًا خَیرٌ لَکَ مِمَّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمس»، خیلی عجیب روایتی است حضرت رسول به امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید. کلمات حضرت رسول یک مرتبه برای مردم کوچه و بازار است و یک مرتبه برای اصحابی هست که پیش حضرت حاضر هستند و یک مرتبه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین امر ۹. بررسی فرمایش مرحوم اصفهانی مرحوم اصفهانی یک قسمت از مطالبشان، مطالبی است که در مباحث گذشته توضیح دادیم لذا آن‌ها را مطرح نمی‌کنیم. فقط

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین فرمایش مرحوم عراقی را بیان کردیم. ایشان در صدد این بود که روایت را تعمیم بدهد نسبت به شبهات حکمیه و فرمود آن چه که شما

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین رسیدیم به مطلب هفتم. مطلب هفتم مطلب هفتم اشکال پنجمی است که مرحوم شیخ به شارح وافیه دارد. شارح وافیه فرمود: مراد از وجود الحلال و

        بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین این روایت از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است: «قیل له صلی الله علیه و آله

        بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث در روایت حل بود که آیا دلالت بر برائت و حلیت در شبهات حکمیه می‌کند یا مختص به شبهات موضوعیه است.

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین ادامه اشکال چهارم به روایت مسعده اشکالی که مطرح شده بود این بود که مدعای ما این است که اثبات بکنیم حلیت را در شبهات حکمیه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث در این بود، اشکالی که مطرح شد که اشکال سوم بود این بود که در ذیل روایت مسعده بن صدقه عنوان بینه اخذ شده و

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین مورد سوم شبهه غیر محصوره است، در شبهه غیر محصوره هم ما علم به حرمت «بعینه» نسبت به هر یکی از اطراف نداریم. (سؤال: در شبهه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین به نظر شما «مروّه» معنای آن چیست؟ (المروّه مروّتان، مروّه فی السفر و مروّه فی الحضر، مروّه در سفر این است که خرج بکند) خرج بکند؟

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین نظریه مرحوم شیخ قدس سره را بیان کردیم. تحقیق در نظریه ایشان می‌ماند برای بعد. امر ۳. نظر مرحوم آخوند نسبت به حدیث حل امر سوم

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین سیما بقیه الله فی الارضین و اللعن علی اعدائهم الی یوم الدین بحث نسبت به دلالت حدیث حجب تمام شد و معلوم شد که حدیث حجب مربوط به مدعایی که مورد بحث ما هست نیست؛ یعنی دلالت بر